Eugeniusz Węgiełek. Radość tworzenia.

Wystawa prac rzeźbiarza i malarza ludowego została otwarta w pierwszy dzień wiosny 21 marca i będzie czynna do 2 czerwca 2024 roku. Jest pierwszą tak dużą prezentacją twórczości Eugeniusza Węgiełka. Prezentuje rzeźbę i malarstwo ze zbiorów Artysty oraz z ośmiu prywatnych kolekcji.

„Kochaj swoje powołanie z pasją, bo to sens twojego życia” – powtarzał fenomenalny francuski rzeźbiarz Auguste Rodin. Kto poznał Eugeniusza Węgiełka - ten wie, z jaką pasją tworzy kolorowe rzeźby z drewna i jak szczerze pokochał obraną przez siebie drogę. Na przestrzeni ponad 40 lat zamiłowanie do rzeźbienia nadało sens jego życiu i pozwoliło zrealizować niezliczone ilości drewnianych Madonn z Dzieciątkiem, Chrystusów, świętych, szopek, aniołów, scen biblijnych, także wiejskich pejzaży, muzykantów, ptaków, koników czy kotów.

W cyklu „Nasze historie”, w którym co jakiś czas Muzeum im. Kazimierza Pułaskiego w Warce przypomina twórców powiatu grójeckiego i Mazowsza, prezentujemy niezwykłą twórczość Eugeniusza Węgiełka - ludowego rzeźbiarza z małej wsi Pęcław (między Górą Kalwarią a Warką, w powiecie piaseczyńskim). Swoją przygodę ze sztuką rozpoczął w 1980 roku, a temat rzeźbiarski podjął po raz pierwszy przypadkowo jako uczeń stolarstwa w Ochotniczym Hufcu Pracy w Warszawie. Już wtedy przekonał się, że wiele potrafi, a praca manualna sprawia mu dużo radości. Następnie trafił do pracowni rzeźbiarza i malarza Stefana Lisowskiego (1928-2010) w Wólce Dworskiej koło Góry Kalwarii. Poznał tu wielu twórców, z którymi od 1991 roku tworzył grupę artystyczną Communio Graphis. Od początku skupiała ona zafascynowanych sztuką profesjonalistów i amatorów: rzeźbiarzy, malarzy, grafików, fotografików i gobeliniarzy. Pod okiem Stefana Lisowskiego, którego nazywali „Profesorem”, poznawali tajniki sztuki, doskonalili swój warsztat i organizowali wystawy. Do dziś Eugeniusz Węgiełek ceni sobie i jest wdzięczny losowi za spotkanie „Profesora”.

Eugeniusz Węgiełek to rzeźbiarz niezwykle pracowity, który ciągle doskonali swój warsztat. Podchodzi do pracy jak dawny mistrz, klasycznie i szczerze. Początkowo podglądał tematy z albumów, inspirował się Mistrzem Lisowskim i pracami kolegów. Z biegiem lat wypracował swój styl. Tworzy przede wszystkim w różnych rodzajach drewna: lipie, wierzbie, dębie, topoli, sośnie, a nawet gruszy. Pierwotnie nie malował prac, pozostawiał je w kolorze drewna, z widocznym usłojeniem. Z czasem postanowił ozdabiać swoje drewniane figury kolorem. Wyczucie barw, umiejętność laserunkowego kładzenia farb, cieniowanie, a także ozdabianie dzieł sprawiły, że jego prace stały się niezwykle radosne i zyskały zupełnie inny wymiar. Bajkowe, sielskie i optymistyczne – zaczęły coraz bardziej ujmować publiczność. Zachęcony przez Stefana Lisowskiego, od ok. 1987 roku zaczął również malować obrazy: na płycie, dykcie, papierze, szkle, desce, a czasem nawet na tym, co miał pod ręką. Sam oprawia prace i często dekoruje ramy. W jego malarstwie przeważają sielskie pejzaże, sceny wesela na wsi, kwiaty, sceny biblijne, wizerunki świętych. Zarówno w rzeźbie jak i malarstwie jednym z ulubionych tematów jest Matka Boska: z Dzieciątkiem, Pieta, Królowa, Niepokalanie Poczęta, Zielna, Siewna, Skępska, Anielska, Różańcowa, opiekunka przyrody i ludzi, pośród ptaków i kwiatów. Artysta chętnie ukazuje Chrystusa Frasobliwego. Szczególną postacią jest dla niego św. Franciszek z Asyżu. Ten patron ubogich, pokoju i ekologów, który przypomina o radości życia, uwielbieniu Boga i wszystkiego co stworzył, jest mu szczególnie bliski. Przedstawia go w otoczeniu ptaków, z barankiem w dłoniach, w otoczeniu kwiatów. Stworzył go w niezliczonej ilości wersji: w pełnoplastycznej rzeźbie małej i dużej, w płaskorzeźbie ażurowej, z ptakami i kwiatami; radosnego, tańczącego i uśmiechniętego. Wykonał z nim kilka kapliczek i wiele obrazów. Od lat rzeźbi i maluje anioły, często grające na instrumentach czy z bukietem kwiatów. Jest miłośnikiem ptaków, które fascynują go od dzieciństwa. Ich śpiew, lot, barwa, różnorodność, ale i bogactwo formy. Drewniane ptaki siedzą na gałązkach i drzewach, sowy, bociany, koguty, kurki, perliczki, indyki i kaczki - wszystko bajecznie pomalowane. Pan Eugeniusz kocha odgłosy lasu i wsi, ale także muzykę. Od dzieciństwa pamięta wiejskich muzykantów i radosne święto dożynek, dlatego w jego pracach nie brakuje barwnych postaci grajków. Niezwykłą serię małych form rzeźbiarskich stanowią koty. Niektóre w naturalnych brązach, czerni i bieli, łaciate, jeszcze inne w magicznych różach czy błękicie. Urzekają formą i kolorem. Z tematyką zwierząt wiąże się biblijna scena Arki Noego – realizowana przez Eugeniusza Węgiełka kilkakrotnie, zarówno w malarstwie jak i rzeźbie. To kolejna barwna, ujmująca humorem i prostotą opowieść. Wśród ulubionych tematów malarskich artysty są wiejskie wesela, pejzaże z podwórkiem, wodą, zwierzętami, ale i gospodarzami.

Twórcza praca stała się dla Eugeniusza Węgiełka sposobem na życie. W starym, drewnianym domu w Pęcławiu zorganizował swoją pracownię i galerię. Tu rzeźbi i maluje, ale także eksponuje swoje prace. Niepowtarzalny klimat wiejskiej chaty nikogo nie zostawia obojętnym, przenosi w świat pozytywnych emocji, świat znikający bezpowrotnie. Z daleka od zgiełku miasta, w otoczeniu drewnianych barwnych figurek, można znaleźć ciszę, ogrzać się przy starym piecyku, a wiosną posłuchać śpiewu ptaków.
Artysta zafascynowany pięknem przyrody i otaczającego go krajobrazu, wiejskimi zwyczajami i tradycjami, stara się uwiecznić swój zachwyt naturą. Realizuje prace z niezwykłą skromnością i prostotą. Węgiełkowe rzeźby wyróżniają się oryginalną kompozycją, zaskakują pomysłami i formą, często są dwustronne. Jego stylistykę charakteryzują rzeźbione, ażurowe elementy dekoracyjne w postaci kolorowych bordiur z kwiatów i zwierząt. Szczególnie piękny wydaje się być cykl barwnych płaskorzeźb ażurowych o tematyce maryjnej i ze świętymi: tryptyki ukazujące Boże Narodzenie i Pokłon Trzech Króli, sceny Ucieczki do Egiptu, liczne przedstawienia św. Franciszka i św. Jerzego. Eugeniusz Węgiełek jest przy tym luminarzem koloru i mistrzem małych form. Bardzo dobrze radzi sobie także z dużymi rzeźbami, czego przykładami mogą być: ponad dwumetrowy św. Franciszek otoczony zwierzętami czy postaci wiejskich muzykantów.

Należy do Stowarzyszenia Twórców Ludowych w Lublinie i Grupy Communio Graphis w Górze Kalwarii. Od lat chętnie bierze udział w wielu konkursach na rzeźby ludowe, w Polsce i za granicą. Często jest nagradzany. Prezentował swoje dzieła na wystawach zbiorowych w kraju i poza nim. Miał też wystawy indywidualne w wielu ośrodkach kultury. Można go spotkać na piknikach, jarmarkach i kiermaszach sztuki ludowej, podczas których prezentuje swoją twórczość i organizuje warsztaty. Jego prace znajdują się w muzeach etnograficznych w Warszawie, Krakowie, Łodzi i Toruniu.

Wystawa w Muzeum im. Kazimierza Pułaskiego w Warce jest pierwszą tak dużą prezentacją twórczości Eugeniusza Węgiełka, na którą składają się rzeźby i obrazy z kolekcji własnej artysty oraz wielu prywatnych kolekcjonerów.
Składam serdeczne gratulacje i podziękowania Eugeniuszowi Węgielkowi za obdarzenie nas zaufaniem, współpracę i wypożyczenie prac do Muzeum. Dziękuję wszystkim, którzy przyczynili się do realizacji wystawy: prywatnym Kolekcjonerom, którzy wypożyczyli na wystawę swoje zbiory, Pracownikom Muzeum oraz wszystkim, którzy pracowali nad ekspozycją.

Zwiedzającym życzę samych dobrych refleksji, aby w tych czasach pełnych pośpiechu, zaczerpnęli z barwnych prac Eugeniusza Węgiełka jak najwięcej spokoju i radości z bycia tu i teraz, z każdego danego nam dnia.

Iwona Stefaniak
Dyrektor Muzeum im. Kazimiera Pułaskiego w Warce

Eugeniusz Węgiełek. Radość tworzenia.
Muzeum im. Kazimierza Pułaskiego w Warce
21 marca – 2 czerwca 2024 roku

Kurator wystawy: Iwona Stefaniak
Koncepcja i scenariusz wystawy: Iwona Stefaniak
Współpraca: Piotr Kupnicki, Krzysztof Perzyna, Karol Kucharski

Teksty: Iwona Stefaniak
Fotografie: Rafał Donica
Projekt graficzny i typograficzny: Homework

Organizacja i administracja: Janusz Kreczmański, Marzena Kądrowska-Grochal, Iwona Jagiełło-Mogielska, Aleksandra Wiąckiewicz

Montaż wystawy: Konrad Brynda, Marek Rokita, Dariusz Kaczmarek

Na wystawie zaprezentowano rzeźbę i malarstwo Eugeniusza Węgiełka ze zbiorów własnych artysty oraz z prywatnych kolekcji.
Wszystkim prywatnym Kolekcjonerom składamy serdeczne podziękowania za wypożyczenie zbiorów na wystawę.

fot. Rafał Donica