ŻEGNAMY Ś. P. WŁADYSŁAWA GWARDYSA

Szczegóły
Kategoria: Archiwum wiadomości 2017r.

gwardys131 stycznia 2017 r. odszedł na zawsze Pan Władysław Gwardys - Honorowy Obywatel Warki, wieloletni Prezes Oddziału PTTK im. Wiktora Krawczyka w Warce, zasłużony społecznik, krajoznawca i regionalista, człowiek wielkiej wiedzy i pasji, miłośnik Warki, przyjaciel naszego muzeum.

Władysław Wincenty Gwardys urodził się 22 stycznia 1933 r. w Warce, jako syn rolników - Władysława (1897-1956) i Józefy z Buczków (1910-1983). Była to rodzina o tradycjach patriotycznych. Ojciec rozbrajał Niemców 1918 r., walczył w wojnie polsko-radzieckiej 1920 r., należał do Armii Krajowej. Warka dzieciństwa Władysława Gwardysa to dwa mosty, dwa kościoły, bożnica, szkoła, remiza oraz Fabryka Okuć Budowlanych „Bracia Lubert”. 29 czerwca 1939 r. ojciec sześcioletniego Władka uczestniczył w uroczystości pobrania w parku w Winiarach ziemi, którą zamierzano zawieźć do USA – na pole ostatniej bitwy Kazimierza Pułaskiego pod Savannah. Nie był przeciętnym rolnikiem. Dużo czytał, był ambitny, dbał o rodzinę. Władek zapamiętał ojca jako patriotę, a Warkę lat dziecinnych jako miasteczko z aspiracjami i perspektywami.

1 września 1939 r., kiedy wybuchła wojna, Władek miał 6 lat. Podczas okupacji uczęszczał do szkoły powszechnej oraz uczył się na tajnych kompletach. 29 marca 1941 r. urodził mu się brat Mirek, późniejszy nauczyciel, naczelnik Miasta i Gminy Warka, rolnik, działacz Ligi Ochrony Przyrody. Czas okupacji przyspieszył dojrzewanie. Jedenastoletni Władek widział śmierć, znał uczucie strachu, przeżył wysiedlenie, tułaczkę po kolejnych wioskach powiatu grójeckiego, a następnie powrót do spalonej Warki. Jego wspomnienia z tego okresu znalazły się w opracowaniu Remigiusza Matyjasa pt. „Ostatnie wojenne dni w Warce i okolicach: wspomnienie Władysława Gwardysa” („Niepodległość i Pamięć”, 2014, nr 3-4), a także zostały utrwalone na nagraniach filmowych do wystawy „Warka – miasto dotknięte historią”.

Po wojnie Władysław był uczniem legendarnego liceum w Winiarach, gdzie zrobił maturę w 1951 r. Do tamtych lat często wracał myślami, opowiadając o nauczycielach, koleżankach i kolegach, wspominając beztroskie szkolne życie i wycieczki krajoznawcze. Między innymi z Jego inicjatywy „Winiarczycy” spotykali się rokrocznie 3 maja w pałacu w Winiarach, aby dzielić się wspomnieniami.

W 1955 r. Władysław Gwardys ukończył Wydział Elektryczny na Politechnice Warszawskiej i jako inżynier elektryk powrócił do rodzinnego miasta. Chciał pracować w Warce, bo, jak wspominał, matka nie była dobrego zdrowia, a ojciec już od dawna chorował. Trafił do Fabryki Urządzeń Mechanicznych, a podczas przyjęcia do pracy spotkał swojego kolegę ze studiów, który bardzo chętnie zatrudnił wykształconego i pełnego energii kolegę. W wareckiej fabryce pracował w latach 1955-1977 na różnych stanowiskach: jako pracownik Biura Konstrukcyjnego, pełnomocnik zakładu do spraw eksportu, kierownik działu inwestycji.

W latach 1977-1979 pracował w Gminnej Spółdzielni „Samopomoc Chłopska”. Był pełnomocnikiem Zarządu do spraw produkcji i usług, wiceprezesem do spraw zaopatrzenia ludności. Jednocześnie prowadził własne gospodarstwo rolno-sadownicze. W latach 1980 – 1990 pełnił funkcję przewodniczącego Miejskiej Rady Narodowej, jako osoba bezpartyjna.

Działalność społeczną rozpoczynał już jako gimnazjalista, w Sodalicji Mariańskiej. Udzielał się w wielu stowarzyszeniach, np. w Klubie Sportowym „Warka” (m.in. popularyzacja koszykówki), Klubie Oficerów Rezerwy im. Piotra Wysockiego (oficer rezerwy artylerii) i Towarzystwie Miłośników Miasta Warki. Był działaczem Ligi Ochrony Przyrody. Wiele lat pełnił funkcję prezesa w wareckim Oddziale Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego im. Wiktora Krawczyka.

Do PTTK wstąpił 1 lutego 1957 r. W latach 1976-81 oraz 1992-2001 był prezesem Zarządu Oddziału. Posiadał następujące uprawnienia: organizator turystyki, przewodnik turystyki pieszej, strażnik ochrony przyrody, przewodnik terenowy na województwo warszawskie i przewodnik zakładowy FUM „Warka”, wykładowca Zarządu Wojewódzkiego PTTK w Radomiu, instruktor krajoznawstwa regionu, instruktor kształcenia kadr, społeczny opiekun zabytków, informator turystyczny, pilot wycieczek.

Za swoją działalność społeczną i krajoznawczą otrzymał wiele odznaczeń i wyróżnień, m.in.: Złotą Honorową Odznakę PTTK, Odznakę „Za Zasługi dla Województwa Radomskiego”, Złotą Odznakę „Zasłużony Działacz Ligi Obrony Kraju”, Złotą Odznakę Honorową Ligi Ochrony Przyrody, Srebrny Medal „Za Zasługi dla Obronności Kraju”, Odznakę „Zasłużony Działacz Kultury”, Złotą Odznakę „Zasłużony Działacz Turystyki”, Złotą Odznakę Honorową „Zasłużony dla ochrony przyrody”, Złoty Medal „Opiekuna Miejsc Pamięci Narodowej”, Odznakę „Za Zasługi dla Turystyki”, Odznakę „Za Zasługi dla Związku Kombatantów R.P. i Byłych Więźniów Politycznych”, Odznakę „Za Opiekę nad Zabytkami”, Srebrny Krzyż Zasługi i Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski.

W 2002 r. z rąk wicepremiera Pawła Łączkowskiego odebrał Nagrodę Państwową II stopnia. 5 września 1997 r. XIV Walny Zjazd PTTK w Lublinie nadał mu tytuł Honorowego Członka PTTK. Od 17 marca 2001 r. był Honorowym Prezesem Oddziału PTTK w Warce, a 30 października 2003 r. otrzymał tytuł Honorowego Obywatela Miasta Warki.

W 2010 r. odeszła Jego ukochana Żona. Pozostał sam jeden w domu, „sam na sam ze wspomnieniami. Radosne wycieczki... Ojciec... Tragiczna śmierć brata... Mama... Ukochana Żona...” Ożenił się dość późno, a wybranką Jego serca została Alina z Centkowskich (1934-2010). Nie mieli dzieci. Zgadzali się i szanowali. Kiedy zmarła, Pan Władysław zaczął częściej chorować.
Jego dom przy ul. Polnej stanowił miejsce spotkań z przyjaciółmi, dyskusji o sprawach kraju i „małej ojczyzny”. W rozmowach najczęściej dominowała historia, ważne sprawy kraju i Warki, zasłużeni mieszkańcy i wspomnienia. Po śmierci Żony spotkania te miały dla Pana Władysława szczególną wartość.

Współpracował z prasą PTTK-owską, regionalną i lokalną. O Warce opowiadał w wystąpieniach okolicznościowych, w audycjach radiowych i telewizyjnych. A był niezrównanym mówcą i gawędziarzem. Dzieje Warki i regionu pasjonowały go od zawsze. Sam tłumaczył żartobliwie: „urodziłem się w 70. rocznicę powstania styczniowego”. Jak pisał Remigiusz Matyjas, „z Jego opowieści mogłaby powstać biografia o bezinteresownym i skromnym człowieku, który pokazał, że w każdych czasach można coś zrobić dla dobra publicznego.”

Odchodzi jedna z najbardziej zasłużonych postaci w dziejach Warki. Człowiek oddany sprawom publicznym i społecznym. Wszystkich nas uczył lokalnego patriotyzmu, prowadził pod pomniki i na groby największych ludzi Warki, przypominając ich zasługi. Współtworzył warecki obyczaj patriotyczny. Do ostatnich dni troszczył się o sprawy naszego miasta. Wszystkich wspierał swoją wiedzą i doświadczeniem.

Dla Muzeum był oddanym Przyjacielem - niezwykle pomocnym, zawsze służącym radą, wspierającym dobrym słowem. Cieszył się naszymi sukcesami. Współpracował z nami nad wystawą o Warce, dostarczając materiały, kontaktując nas ze świadkami historii. Był wzruszony, kiedy poprosiliśmy Go o nagranie wywiadu do wystawy. Miał świadomość, że mówi do kolejnych pokoleń. Przekazał muzeum wiele osobistych fotografii i dokumentów. Bez Niego nasza wiedza o Warce byłaby o wiele uboższa. Był powszechnie szanowanym autorytetem, kimś, kogo nie da się zastąpić.

Żegnamy Cię Panie Władysławie Twoimi słowami. Dziękujemy i pamiętamy!

„Kończysz swą życiową drogę w miejscu, dokąd prowadziłeś zawsze wszystkie wycieczki. Spoczniesz wśród tych, których tak ceniłeś. Zajmiesz miejsce obok Piotra Wysockiego i Powstańców 1863 r., obok Żołnierzy Wojska Polskiego, żołnierzy Armii Krajowej i symbolicznej mogiły ofiar Katynia, obok wspaniałych krajoznawców: ks. Marcelego Ciemniewskiego i Wiktora Krawczyka. Oddajemy Ci hołd i chylimy przed Tobą sztandary Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego. Żegnamy Cię w drodze na nieznaną wędrówkę. Niech Najwyższy przyjmie Twą szlachetną duszę. Na zawsze zostaniesz w naszej pamięci”.

Tak w 1993 r. Władysław Gwardys żegnał Aleksandra Gajewskiego.

Iwona Stefaniak
Dyrektor Muzeum


Na podstawie materiałów zgromadzonych w Muzeum oraz tekstów dr. Remigiusza Matyjasa

 

Galeria zdjęć znajduje się na stronie internetowej pod adresem::
https://muzeumpulaski.pl/archiwum-aktualnosci-2017/200-zegnamy-s-p-wladyslawa-gwardysa#sigProIdadeb6f1edd