Szafrany 0922 października, w Centrum Edukacyjno-Muzealnym odbył się niezwykły koncert jubileuszowy. Po 50. latach od założenia wareckiego zespołu SZAFRANY, grupa przyjaciół, a zarazem członków zespołu, postanowiła ponownie stanąć razem na scenie i przypomnieć publiczności muzykę sprzed lat.

Inicjatorem spotkania był Andrzej Gut – jeden z założycieli SZAFRANÓW, który w pierwszej części jubileuszowego wieczoru przypomniał historię zespołu z lat 1966-1983, posługując się prezentacją multimedialną. Ze starych fotografii i nagrań, pozbieranych od przyjaciół, członków zespołu oraz ich rodzin – Maria i Mikołaj Gut złożyli prezentację, która wywoływała nie tylko gromkie brawa i uśmiechy, ale również wzruszyła wielu.

Warto przypomnieć historię zespołu. 50 lat temu, uczniowie Zasadniczej Szkoły Zawodowej i Technikum Mechanicznego dla Pracujących w Warce założyli zespół SZAFRANY. Nazwę zaczerpnęli od nazwy kwiatu, rosnącego w górach - szafranu spiskiego – popularnie nazywanego krokusem. Pierwsze spotkania grupy uzdolnionych muzycznie przyjaciół odbywały się już jesienią 1965 r. Zespół zadebiutował 27 marca 1966 r. w Fabryce Urządzeń Mechanicznych w Warce z okazji Święta Metalowca. Kolejny występ miał miejsce podczas Święta Kwitnących Jabłoni 22 maja 1966 r. Zespół stanowili: Janusz Proskura - gitara solowa, Maciej Albert Zapart - gitara akordowa, Wojciech Koc - gitara akordowa, Krzysztof Rudnicki - gitara basowa, Leszek Manczarski - perkusja, Andrzej Wilczyński - elektryk/akustyk, Elżbieta Proskura i Andrzej Gut - śpiew. Na repertuar SZAFRANÓW składały się utwory instrumentalne m.in. z repertuaru brytyjskiego zespołu The Shadows, amerykańskiego The Ventures i polskich Niebiesko Czarnych, Czerwono Czarnych czy Czerwonych Gitar.

Zespół został przyjęty bardzo dobrze, od razu porwał serca mieszkańców Warki i nie tylko. Dyrektor Zasadniczej Szkoły Zawodowej i Technikum Mechanicznego dla Pracujących - Józef Piekut, spełnił nawet prośbę członków zespołu i zakupił sprzęt muzyczny dla szkoły z przeznaczeniem dla SZAFRANÓW.

Zespół rozszerzył szybko repertuar, grał na różnych uroczystościach szkolnych oraz miejskich, brał udział w eliminacjach i przeglądach m.in. w Warce, Białobrzegach, Grójcu, Pruszkowie, Żyrardowie, Warszawie. Powstały pierwsze kompozycje zespołu: Bo kto wie, Dziewczyna pośród kwiatów i Na schodach. W czerwcu 1966 r. z zespołu odszedł Krzysztof Rudnicki, a jego miejsce na gitarze basowej zajął Wojciech Koc. Do zespołu doszła Teresa Panek - gitara akordowa, która wkrótce odeszła, a jej miejsce zajął Andrzej Gut. Piosenki takie jak: Wiosna, Spacer stały się przebojami zespołu i Warki. W styczniu 1968 r. miejsce Wojciecha Koca na gitarze basowej zajął Maciej Zapart. Od stycznia 1968 r. zespół SZAFRANY grał w soboty i niedziele na wieczorkach tanecznych w klubie „Piekiełko" w Warce. W maju 1968 r. z zespołu odszedł perkusista Leszek Manczarski, którego zastąpił Stanisław Bogdan Pszczółka. Do zespołu doszła również Barbara Lebiedź - śpiew.

Kolejny skład SZAFRANÓW przedstawiał się następująco: Janusz Proskura – gitara solowa i śpiew, Andrzej Gut – gitara akordowa i śpiew, Maciej Zapart – gitara basowa i śpiew, Bogdan Pszczółka – perkusja, Barbara Lebiedź - śpiew. Przez krótki okres w zespole śpiewała także cyganka Malina.
1 września 1968 r. zespół grał na wieczorku pożegnalnym w „Piekiełku". Ze względu na służbę wojskową z zespołu odeszli wówczas Maciej Zapart i Bogdan Pszczółka. Pozostali: Janusz Proskura - gitara solowa i śpiew, Andrzej Gut – gitara basowa i śpiew, Barbara Lebiedź - śpiew. Doszedł Stanisław Milewski - perkusja i śpiew. W tym składzie zespół grał do połowy 1969 r., a następnie zakończył swoją działalność.

Reaktywacja SZAFRANÓW nastąpiła w roku 1973, w skład zespołu weszli: Janusz Proskura – gitara solowa i śpiew, Andrzej Gut – gitara basowa i śpiew, Tadeusz Tulo – akordeon, organy, śpiew i Bogdan Pszczółka – perkusja. Zespół grał na wieczorkach tanecznych w klubie RUCH w Warce, występował na różnego rodzaju uroczystościach, grał na zabawach i studniówkach. W 1975 roku z zespołu odszedł Bogdan Pszczółka, a jego miejsce na perkusji zajął Władysław Bogucki. W miejsce Tadeusza Tulo do zespołu doszedł Krzysztof Gączyński - instrumenty klawiszowe, grał do 1980 r.

W roku 1982, po wprowadzeniu w Polsce stanu wojennego, SZAFRANY zagrały jeszcze kilka razy. Do zespołu doszła wokalistka Małgorzata Skrzypczak. Zespół został rozwiązany 31 grudnia 1983 r.

19 lat temu – w czerwcu 1997 r. odbył się ostatni koncert SZAFRANÓW pt. „Spotkanie po latach". Wystąpił wówczas w składzie: Janusz Proskura – gitara solowa i śpiew, Bogdan Sabała – gitara solowa (gościnnie), Maciej Zapart – gitara i śpiew, Andrzej Gut – gitara basowa i śpiew, Bogdan Pszczółka – perkusja, Władysław Bogucki – perkusja. Wykonane zostały stare utwory z pierwszego okresu działalności. Jeszcze w 2005 r., w Muzeum im. Kazimierza Pułaskiego, z okazji 40-lecia pracy twórczej Andrzeja Guta zabrzmiało kilka utworów z repertuaru SZAFRANÓW w wykonaniu Janusza Proskury, Bogdana Sabały i Andrzeja Guta.

Po 50 latach stanęli ponownie razem na scenie. Jubileuszowy koncert SZAFRANÓW zgromadził wielu przyjaciół, rodziny oraz fanów zespołu, a sala Centrum Edukacyjno-Muzealnego została wypełniona po brzegi. Na scenie spotkali się ponownie: Maciej Albert Zapart (gitara, śpiew), Andrzej Gut (gitara basowa, śpiew), Krzysztof Gączyński (instrumenty klawiszowe), Władysław Bogucki (perkusja), Stanisław Bogdan Pszczółka (perkusja), Wojciech Koc (harmonijka ustna) i Bogdan Sabała (gościnnie - gitara). Pośród widowni obecni byli również: Małgorzata Skrzypczak, Andrzej Wilczyński i Krzysztof Rudnicki – członkowie zespołu. Oklaski trwały niemal nieprzerwanie przez cały koncert. Wspaniałe przyjęcie zespołu przez publiczność, dużo dobrego humoru, komentarze Andrzeja Guta i Macieja Zaparta, swoboda z jaką wystąpili członkowie zespołu do latach – wszystko to stworzyło wyjątkową atmosferę wieczoru. Hity zespołu takie jak Spacer, Wiosna czy Dziewczyna pośród kwiatów – śpiewała cała sala, a bisom nie było końca.

Jak na poważny jubileusz przystało, nie obyło się bez specjalnych niespodzianek. Starosta grójecki Marek Ścisłowski przygotował dla członków zespołu specjalne listy gratulacyjne i podziękowania, które wręczył radny powiatowy Wiesław Czerwiński. Muzeum im. Kazimierza Pułaskiego wraz z „Dworkiem na Długiej” ufundowali dla zespołu i uczestników koncertu wielki jubileuszowy tort. Wyjątkową niespodzianką była płyta zawierająca archiwalne nagrania zespołu, wydana przez „Dworek na Długiej”, która otrzymali wszyscy obecni na koncercie.

W imieniu Organizatorów: Zespołu SZAFRANY, „Dworku na Długiej” oraz Muzeum im. Kazimierza Pułaskiego w Warce – serdecznie zapraszamy wszystkich, którzy nie dostali bezpłatnych zaproszeń na koncert jubileuszowy, na kolejny wspomnieniowy wieczór. SZAFRANY NA BIS zagrają 26 listopada w Centrum Edukacyjno-Muzealnym. Zaproszenia dostępne są w „Dworku na Długiej” oraz w Muzeum im. Kazimierza Pułaskiego.

Iwona Stefaniak

Historia zespołu na podst. materiałów Andrzeja Guta